بولدترین علائم ایمنی محیط کار که کارکنان باید یاد بگیرند

چقدر از علائم ایمنی در محیط کار یا همان تابلوهای معروف هشدار به اَشکال مختلف هندسی، که در برخی اماکن با آنها مواجه هستیم اطلاع دارید؟ آیا می‌دانید این نمادها می‌توانند سالانه جان چندین نفر از افراد را نجات دهد و آنها را از خطرات احتمالی باخبر سازد؟ اگر کارفرما یا پرسنلی هستید که محیط کاری‌تان خطرات زیادی را به همراه دارد، مانند آزمایشگاه‌ها و ساختمان یا معادن، استفاده و دانستن مفهوم انواع علائم ایمنی در محیط کار بسیار ضروری و الزامی است. البته اگر تابحال با آنها آشنایی نداشته‌اید نگران نباشید! چون شما می‌توانید در این مطلب از بازار اینترنتی گیلار با انواع علائم ایمنی و ظاهر آنها، همچنین اهمیت تهیه و بکارگیری تابلوها در محل آشنا شوید.

امروزه در تمام صنایع از خدمات عمومی گرفته تا فعالیت‌های ساختمانی، عوامل مختلفی سلامت نیروهای کاری را تهدید می‌کند. طبق آمار به دست آمده در سال ۱۳۹۷ تعداد آسیب‌های شغلی در ایران منجربه فوت ۶۷۸ نفر بوده، که بیشترین صدمات شغلی در امور مربوط به ساختمانی و در استان تهران اتفاق افتاده است. اما چطور می‌توان این میزان از اتفاقات را کاهش داد و کمتر شاهد اخبار و حوادث ناشی از کار در کشورمان باشیم؟ استفاده از علائم ایمنی محیط کار را به عنوان کم‌هزینه‌ و ساده‌ترین روش، برای کاهش وقوع حوادث و پتانسیل صدمه افراد معرفی کرده‌اند.

در واقع، رعایت و درج علائم ایمنی محیط کار امری ضروریست و به غیر از اینکه فرد یا پرسنل را از خطرات ناشی از کار در امان نگه می‌دارد، تأثیرات مشهودی بر روی خسارات جانی و مالی یک واحد صنعتی یا پروژه‌های ساختمانی خواهد داشت. زمانی که می‌گوییم علائم ایمنی محیط کار ، منظور همان نمادها یا تابلوهای ایمنی است که باید در محیط کاری و آزمایشگاه‌ها نصب گردد.

علائم ایمنی محیط کار امری مهم برای همه!

احتمالا این سوال در ذهن برخی نقش می‌بندد؛ کسانی که در محیط کاری خود مشغول فعالیت هستند و مجرب می‌باشند، به تمام امور و خطرات تسلط دارند. پس دیگر نیازی به استفاده از علائم ایمنی و از این قبیل دستگاه‌ها در محیط کاری نیست؟ به طور کلی، مطابق قانون کار یکی از اقدامات برای فضاهای کاری نصب علائم ایمنی است. همچنین، تمام کارکنان باید با مفهوم این نمادهای مهم آشنا باشند. علاوه بر آن، موضوع دیگری که باید مدنظر قرار گیرد، مربوط به بازدیدکنندگان و مراجعین به محیط های کاری شماست. اینکه افراد از خطرات احتمالی فضای کاری‌تان مطلع شوند، بسیار حائز اهیمت خواهد بود.

نمادهای ایمنی در کار به طور واضح پیام خاصی مبنی بر هشدار یا خطرات را به افراد انتقال می‌دهند. این پیام منتقل شده برای توصیف نوع خطر، پیامدهای احتمالی خطر یا اقدامات اجتناب‌ناپذیر است.

چرا علائم ایمنی محیط کار اهمیت دارد؟

با توجه به مطالب فوق، تا حد زیادی از اهمیت و نقش انواع علائم ایمنی در محیط کار آگاه شده‌ایم. انواع علائم هشدار دهنده ایمنی و خطر را در فضا نصب می‌کنند تا از بروز هر اتفاق و حادثه‌ای پیشگیری شود. علاوه بر آن، بازدیدکنندگان و کارکنان اطمینان دارند که محیط به طور کامل ایمن بوده و با علائم ایمنی نشانه گذاری شده است. اما از برجسته‌ترین مزایای استفاده از علائم ایمنی محیط کار عبارت اند از:

• بهترین کمک برای نیروهای تازه استخدام شده
• درک صحیح افراد نسبت به محیط فعالیت‌شان
• عملکرد مناسب در برابر خطرات
• جلوگیری از زیان‌های مالی و جانی با نصب تابلوی مناسب در محل مناسب
• آشنایی بازدیدکنندگان با خطرات احتمالی در محیط کاری
• ترغیب پرسنل به استفاده از وسایل حفاظت فردی

پیشنهاد ویژه:  آیا تضمین امنیت با وسایل حفاظت فردی به دست می‌آید؟

پرکاربردترین استاندارد علائم ایمنی ؟

تولیدکنندگان جهت طراحی و اجرای انواع علائم هشدار دهنده ایمنی و خطر ، از استانداردهای بین‌المللی تبعیت می‌کنند. در این راستا، انواع مختلفی استاندارد مانند ANSI Z535 و BS 5499 وجود داشته؛ اما بیشتر افراد به‌خصوص در ایران، از استاندارد ISO 3864 استفاده کرده و اغلب جهت دسته بندی علائم ایمنی ، از این استاندارد پیروی می‌شود. انواع علائم ایمنی در محیط کار ، به کمک نمادهای گرافیکی و رنگ‌ها که هر کدام گویای مفاهیم زیادی هستند، به افراد نشان داده خواهد شد.

دسته بندی علائم ایمنی در محیط کار

• علائم ایمنی ممنوعیت (رنگ قرمز)
• علائم ایمنی هشدار دهنده (رنگ زرد)
• علائم الزام آور (رنگ آبی)
• تابلوهای ایمن (رنگ سبز)

همانطور که مشاهده کرده‌اید، هر علائمی با رنگ واحدی نشان داده می‌شود و معانی خاصی را منتقل می‌کنند. نمادهای ایمنی استاندارد ISO در سطح بین المللی مورد استفاد قرار می‌گیرد. این رویکردهای گرافیکی بدون استفاده از کلمات متنی حاوی پیام‌هایی هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا به شما بگوییم که در استاندارد علائم ایمنی محیط کار هر رنگی چه معنایی دارد و هر شکل هندسی به چه مفهومی است.

معرفی علائم ایمنی ممنوعیت 

این علائم اقدامات ممنوع را اعلام می‌کند و در واقع ممنوعیت انجام کاری را به نمایش می‌گذارد. گاهی به این قبیل نمادها، علائم بازدارنده نیز می‌گویند. شکل تمام نمادهای ممنوعیت مطابق استاندارد، به صورت دایره‌ای قرمز رنگ بوده که یک خط اریب هم از گوشه سمت چپ بالا به سمت راست پایین می‌آید و بر روی نماد درون تابلو قرار می‌گیرد. پس زمینه علائم ایمنی ممنوعیت سفید رنگ و گاهی جنس آن به صورت شبرنگ طراحی شده تا در تاریکی دید خوبی داشته باشد.

رنگ نماد داخل تابلو هم که نشانده دهنده موضوعی‌ست با رنگ مشکی نشان داده شده و این قبیل از علائم ایمنی محیط کار ، یادآوری و تذکر خطری است که در صورت عدم رعایت احتمال اینکه حوادث جبران ناپذیری اتفاف بیافتد وجود دارد. اگر بخواهیم شفاف‌تر بگوییم؛ افراد باید با دیدن دایره قرمز رنگی که اریبی هم بر روی آن درج شده، از انجام  آن عمل خودداری کنند و اصلا آن را انجام ندهند. چند نمونه از علائم ایمنی ممنوعیت عبارت‌اند از:

علائم ایمنی هشدار دهنده 

این دسته از علائم اخطاری بوده و خبر از خطر حادثه ساز یا عاملی برای بیماری اشخاص در محل مورد نظر می‌دهد. افرادی که در این گونه محیط‌ها کار می‌کنند، باید به صورت علائم ایمنی و نمادهای هشداردهنده را بشناسند و از خطرات پیرامون خود باخبر شوند. بنابراین، تا اینجای کار، متوجه شده‌ایم که علائم هشدار دهنده، آن دسته از علائمی هستند که شما را به خطر هشدار داده و از شما درخواست کرده که عمل نا ایمن در این مکان انجام ندهید.

به طور مثال، تابلوی هشدارِ خطر مواد قابل اشتعال زا را در نظر بگیرید. با دیدن این علامت باید از کشیدن سیگار خودداری کرده، یا آتش و شعله ای روشن نکنید. اما حال می‌رسیم به شکل هندسی علائم هشدار دهنده در استاندارد ISO 3864 ؛ شکل این دسته از نمادها به صورت مثلث متساوی الاضلاع که از زمینه زرد و حاشیه مشکی تشکیل شده‌اند. از این ترکیب رنگ، با هدف خاص و به معنی هشدار و احتیاط به کار رفته است. همچنین نماد داخل این تابلو با رنگ مشکی درج می گردد. در صورت مشاهده و نصب تابلوهای ایمنی هشدار دهنده در محل، باید احتیاط کنید.

علائم ایمنی الزام آور یا اجباری 

این نوع نمادها همان‌طور که از نامش پیداست اجباری یا دستوری هستند و در ارتباط با یک اقدام برای جلوگیری از خطر خواهد بود. به بیان ساده تر علائم الزام آور نشان دهنده قانون موجود در محیط خطر، که الزامیست توسط افراد رعایت گردد. به طور مثال، تابلوی زیر را در نظر بگیرید، بیانگر این بوده که از کمربند ایمنی استفاده کنید. با دیدن این نماد در هر محیطی می‌بایست به اجبار یا به قول معروف زوری ، مجهز به کمربند ایمنی باشید و در آن محل کمربند ایمنی بزنید.

همانطور که می‌بینید شکل هندسی علایم ایمنی الزامی ، به صورت دایره آبی رنگ می‌ٰباشد و پیام‌هایی که منتقل می‌شود، با رنگ سفید قابل مشاهده است. پس یعنی شما با دیدن این علائم دایره‌ای رنگ آبی، ملزم به رعایت پیام ایمنی هستید.

علائم وضعیت ایمن در محل 

یکسری دیگر از تابلوهای ایمنی مطابق با استاندارد ISO 3864 مربوط به تابلوهای وضعیت ایمن است. با دیدن این دسته از علائم، شما خیالتان راحت باشد که در امن‌ترین محل قرار دارید. آنها به افراد خبر از محل امن یا وسایل ایمنی طبق استاندارد می‌دهند. شکل هندسی نمادهای ایمنی به صورت تابلوی مربعی سبز رنگ خواهد بود. البته گاهی شکل هندسی آنها می‌تواند به صورت مستطیلی هم باشد.

چندین نکته راجع‌به انواع علائم ایمنی در محیط کار بدانید:

• علاوه بر خطر راه پیشگیری را نشان دهد.
• نمادها باید در محل مناسب و قابل دید نصب شوند.
• تابلوهای ایمنی می‌بایست متناسب با نوع خطر نصب گردند.
• کارفرما مکلف است تا در صورت نیاز نمادها را تعمیر یا تعویض کند.
• تابلوهای ایمنی در محیط کار باید همیشه مرتب و تمیز باشند تا متن آنها به خوبی خوانده شود.
• تابلوهای ایمنی در محیط کار باید خطر و نوع آن را به طور واضح و شفاف بیان کنند و جای هیچ شک و شبه‌ای وجود نداشته باشد.
• در صورتی که محلی تاریک و فاقد نور به اندازه کافیست، حتما باید از تابلوهای ایمنی با جنس شب‌تاب استفاده نمایند.

تابلوی شب‌تاب یا شب نما چیست؟ 

گاهی در برخی از اماکن نور به اندازه کافی وجود ندارد و این خود سبب می‌شود تا نمادهای ایمنی قابل رویت نباشند. مدیران می‌توانند برای حل این مشکل، از تابلوهای شب نما یا به اصطلاح شب تاب که در روز و شب قابل رویت هستند، در این چنین محیط های کاری استفاده کنند.

تا اینجای کار، به کمک جدول زیر جمع بندی کلی می کنیم:

نماد	معانی
	ممنوعیت؛ کار خطرناک است
	هشداردهنده؛ احتیاط کنید
	الزامی؛ اقدام خاص به کمک وسایل حفاظت فردی
	شرایط ایمن؛ بیانگر امکانات یا وسایل کمکی

هدف از تهیه، استانداردسازی و ساماندهی علائم ایمنی در محیط کار کنترل‌های مدیریتی، حذف خطر و هشدار دادن به کارکنان قبل از حوادث احتمالی است. بنابراین این امر خیلی مهم بوده که کارفرمایان برای جان پرسنل خود ارزش قائل شوند و محیط کار را از هر لحاظی ایمن سازند. طبق ماده 44 استفاده از تمام علائم ایمنی و تابلوها، در کلیه محل‌های کاری پرخطر الزامی می‌باشد.

البته امر مهم دیگر به خود کارکنان بر می‌گردد، آنها باید از وسایل حفاظت فردی به صورت اصولی استفاده کنند. همچنین باید معنا و مفهوم تابلوهای ایمنی در محیط کار را به درستی بدانند. در نتیجه بهتر است این موضوع توسط هر دو طرف جدی گرفته شود؛ زیرا کوچکترین بی‌توجهی و بی‌احتیاطی در محیط کار، حادثه آفرین است.